Alea evangelium, ed. J. Armitage Robinson [in progress]

Edition by

J. Armitage Robinson

Transcription of the notes to the diagram and additional comments by

Dennis Groenewegen

For reasons of legibility and referentiability, the explanation on f. 6 has been subdivided into multiple paragraphs. There is no such paragraph division in Robinson’s edition, but it largely follows that used in his English paraphrase and finds some additional support in the use of enlarged or illuminated initials in the manuscript.

[Introduction]

Incipit Alea Evangelii, quam Dubinsi episcopus Bennchorensis detulit a rege Anglorum, id est a domu Adalstani regis Anglorum, depicta a quodam Francone et a Romano sapiente, id est Israel.

Si quis voluerit scire hanc aleam plene, illi ante omnia hujus discipline documenta hec .VII. scire animo necesse est : duces scilicet et comites, civitatem et civitatulam, et .IX. gradus bis.

[Diagram]

Notes to the diagram, which were not reproduced by J. A. Robinson

Left margin, external to the square :

Signifi[c]at hec figura in alea passionem Christi

Top (Matthew) :

M A T

porro vel retro

(alternatively, read prorsum vel rursum)

.i. resurrectionem vel regnum ar issed adfiadar Matha.

Tres ter bis cum bina adiectione hic intelliguntur .i. in Matheo.

Right (Luke) :

Natiuitas in luca

N .i. noi

L .i. lauta

Tres ter bis cum singulari detractione hic intelliguntur .i. in Luca

Bottom (John) :

Tres quinquies sine utroque (adiectio ⁊ detractio.) contemplantur .i. in Iohanne.

Iohannes genealogia in Iohanne

Left (Mark), read from top to bottom :

Tres quinquies sine utroque .i. in Marco

Pro M A

Profetia in Marco (external to the square)

porro vel retro

(see note supra)

Inside the square :

fer gabala

[Explanation]

Iudeus Romanus et Franconus peritissimi .IIII. evangeliorum ut per ordinem canonum .X. multiplicationem .IIII. evangelistarum intellexerunt quadrangulam paribus figuram quatuor lateribus .X. et .VIII. tramites in longitudine et in latitudine habentem consignaverunt. Si cui autem in scropulum occurrerit quare quatuor est et non tribus vel .V. hec figura lateribus conscribitur. Nec mirum est quia auctores .IIII. evangeliorum decemque canonum quatuor esse non dubium est. Hec autem quatuor est laterum et angulorum inter .IIII. evangelistas divisio.

Primum quidem latus cum precedente angulo a sinistro in dexteram supra manus verticem in scribendi positione porrectum Mathei esse quis dubitat? Secundum autem latus cum antecedente angulo in quo Mathei latus finitum est . et a superiore loco dirivatum post ejusdem manus dorsum ad imum Luce esse describitur. Tertium vero latus cum angulo in quo Luce latus terminatum est subradic[t]e palme a dextera in sinistram porrectum [Iohannis] esse non dubitamus. Porro quartum exinde inceptum atque angulum erectum Marci esse designatum est.

Tricentas vero .XXIIII. intra se habet quadrangulas ista figura. .X. enim et octo octies decies in trecentos .XXIIII. consurgunt. Septem autem trianguli secundi et tertii et quarti canonis intra se haberi videntur. Porro viri qui in canonibus continentur .LXXII. esse non dubitamus. id est Matheus .XX. Marcus .XV. Lucas .XVII. Iohannes .XV. videtur. Quantumcunque enim evangelium in canonibus multiplicantur ad ampliorem numerum consurgere videntur.

In canone primo Matheus quater .in secundo ter. in .III. ter . et in quarto ter . in quinto bis . in sexto bis . in . VII . bis . atque in . X . semel nominatur.

Quatuor igitur semel et terni ter et bini ter atque singuli semel . XX . esse perspicuum est.

Marcus vero in canone . I . quater, in secundo ter atque in . IIII . ter . in . VI . bis . bisque in . VIII . ac semel in . X . consurgere videtur.

Quatuor igitur cum [tribus] bis ac binis bis singulisque semel . XV . virorum numerum efficiunt.

In .I. canone quater atque in secundo ter terque in . III . in . V . vero bis et in . VIII . bis atque bis in . IX . in . X . vero semel Lucas connumeratur.

Quatuor igitur cum tribus bis atque binis ter ac singulis semel ad . XVII . summum virorum consurgunt.

Iohannes porro . IIII . in . I . canone in . III . tribus tribusque in quarto in . VII . duobus duobusque in . IX . vicibus atque in . X . semel connumeratur.

Quatuor igitur semel atque tres bis . IIque bis at singuli semel . XV . esse non dubium est.

Iunge igitur . XX . Mathei ac Marci . XV . et Luce . XVII . atque Iohannis . XV . et . LXVII . efficiuntur.

Atque his junge . IIII . varios viros qui a Marco et ab Iohanne possidentur.

Ac primarium virum quem nullus evangelistarum possidet . et unitatem trinitatis significantem et simul omnes LXXII ut prediximus efficiuntur.

Hi sunt viri quos varietas . X . canonum multiplicavit.

Videamus igitur quomodo isti hanc aleam possident viri. Quadrangula quidem media . IX . quadrangulas intra se habens. id est . V . pallidas quatuorque plenas quaternis viris primi canonis esse videtur. Hec est autem via per quam uniuscuiusque canonis initium reperire potueris. In quocunque enim loco crucem cum numero reperieris initium canonis esse non dubites.

Perge igitur ad superiorem quadrangulam magne et medie quadrangule et intra [se] quatuor viros habentem id est Matheum in superiore loco et in principio sub cruce et unario . et Lucam a sinistris Mathei. Iohannem vero a plantis . atque Marcum a dextris possidentem.

Deinde ad aliam quadrangulam binarium supra se habentem . et sub binario Marcum . Matheum vero a sinistris Marci ac Iohannem a dextris . atque Lucam a plantis astantem pergere debemus. Postea ad quadrangulam a diverso positam . et sub ternario Lucam habentem . et a dextris ejus Matheum . et a plantis Marcum . a sinistris vero Iohannem nunc gradiamur. Postremo ad quartam quadrangulam et sub [qua]ternario Iohannem et ejus a dextris Lucam . ac a sinistris Marcum . a plantis vero Matheum habentem ingredi debemus.

Eleva nunc oculos ad Matheum in principio positum canonis secundi ac in primo angulo [trianguli] et a dextris ejus Marcum ac [a] sinistris Lucam habentem. Ad secundum nunc triangulum Marcum e contrario habentem . et a sinistris ejus Matheum . a dextris Lucam aspicientem pergamus. Vertamus ad dexteram et Lucam ante varium virum noscere . at post varium Marcum . ac deinde Matheum debemus.

Incipit nunc tertius canon a Matheo sub cruce et ternario in primo angulo trianguli posito qui Lucam a dextris . Iohannem vero a sinistris videtur habere. Lucas quoque virginitatem et ampliorem canonis id est actuum et evangelii conscriptionem . In canonibus Marcum recedere non dubitatur.

Nunc duos viros Lucam in primo ac Matheum in secundo ante varium virum loco . atque Iohannem postremo inspicere debemus. Adhuc ad dexteram vertamus . et Iohannis in . I . trianguli angulo . et Lucas ejus a sinistris . et Matheus a sinistris ejus nobis occurret.

Quartus autem canon a Matheo in angulo primo trianguli sub cruce et quaternario possito incipit . qui Marcum a dextris ac Iohannem a sinistris videtur habere.

Varium nunc transgrediamur virum . et postea Marcus in trianguli primo angulo . Matheum a dextris atque Iohannem a sinistris habens constare videtur. Iohannes vero in primo angulo contrarii trianguli . Marcum a sinistris . et Matheum a dextris habens non dubitamus haberi. Hic prope Matheum primarium virum habitare perspicuum est.

Nunc aliam viam in reliquis canonibus inspicere debemus.

Quintus enim canon et sextus . VII . atque . VIII . nonusque canon a sinistra in dexteram singuli per singulos tramites porrigi videntur.

Quintum vero canonem Matheum in primo sub cruce et quinario habentem loco . Ac Matheum in fine . Lucamque bis in medio possidentem conspicimus.

Senarium nunc cum cruce Matheum in principio atque in fine . Marcum vero bis in medio possidentem intueri debemus.

Porro VII a septinario et cruce i[n]cipiens Iohannem bis inter duos Mathei habere nemo dubitat.

Octavus quoque ab octinario et cruce incipiens Lucam primo et Marcum secundo et tertio . Lucam vero quarto loco habere videtur.

Nonus vero a . IX . et cruce inchoans . Lucam in primo Iohannem vero in secundo et tertio atque Lucam in quarto loco continere perspicum est.

Decimus vero canon in quatuor locis constare videtur. Cumque enim . X . cum cruce conspexeris . X . canone deputare ne dubites.

Quatuor autem varii viri qui sparsim in hac figura conspiciuntur Marco et Iohanni deputantur. Ideo autem varii sunt et non nigri sicut ceteri quia Marcus et Iohannes canonem sine altera evangelista non ediderunt.

Porro primarius unum Mathei et Marci . et Luce et Iohannis . votum vel unitatem trinitatis significare videtur. Unarius quoque qui in medio alee perspicitur indivisibilem trinitatis substantiam sive primi canonis principatum significat.

Quaterni quoque viri quatuor extremorum angulorum propter alie decorem formati (Or ‘firmati’, the MS has ‘f̄mati’). sunt . vel ideo quia sparsim quateruatimque per aleam viros evangeliste possident. Unus quisque quatuor in suo proprio angulo viros possident . finit amen finit.

Document page

Alea evangelii (CCC 122)

Text

Alea evangelii (CCC 122)

Description/comments

Edition by J. Armitage Robinson, together with a transcription of the notes to the diagram.

Published

Yes

References

Robinson, J. Armitage, Times of St Dunstan (1923)

<TEI id="" xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
<teiHeader>
	<fileDesc>
		<titleStmt>
			<title>Alea evangelium, ed. J. Armitage Robinson [in progress]</title>
			<respStmt xml:id="Robinson">
				<resp>Edition by </resp>
				<name>J. Armitage Robinson</name>
			</respStmt>
		</titleStmt>
		<editionStmt>
			<respStmt xml:id="DG">
				<resp>Transcription of the notes to the diagram and additional comments by </resp>
				<name>Dennis Groenewegen</name>
			</respStmt>
			<editorialDecl>
				<segmentation><p>For reasons of legibility and referentiability, the explanation on f. 6 has been subdivided into multiple paragraphs. There is no such paragraph division in Robinson’s edition, but it largely follows that used in his English paraphrase and finds some additional support in the use of enlarged or illuminated initials in the manuscript.</p></segmentation>
			</editorialDecl>
		</editionStmt>
	</fileDesc>
</teiHeader>

<text>
<body>
	
<div0 xml:id="introduction">
<pb type="folio" n="5v" />
<head type="editorial" resp="#DG">[Introduction]</head>
<p xml:id="s1" n="1">Incipit Alea Evangelii, quam <persName>Dubinsi</persName> episcopus Bennchorensis detulit a rege Anglorum, id est a domu <persName>Adalstani</persName> regis Anglorum, depicta a quodam <persName>Francone</persName> et a Romano sapiente, id est <persName>Israel</persName>.</p>
<p xml:id="s2" n="2">Si quis voluerit scire hanc aleam plene, illi ante omnia hujus discipline documenta hec .VII. scire animo necesse est : duces scilicet et comites, civitatem et civitatulam, et .IX. gradus bis.</p>
</div0>

<div0 xml:id="diagram" n="3" type="diagram" resp="#DG">
<head type="editorial" resp="#DG">[Diagram]</head>
<p n="3" xml:id="s3">
	<note type="editorial" resp="#DG"><p>Notes to the diagram, which were not reproduced by J. A. Robinson</p></note>
	
	<note type="editorial" resp="#DG"><p>Left margin, external to the square : </p></note>
	<noteGrp place="left margin">
		<note place="top left margin" type="gloss">Signifi[c]at hec figura in alea passionem Christi </note>
	</noteGrp>
	
	<note type="editorial" resp="#DG"><p>Top (Matthew) :</p> </note>
	<noteGrp n="top" place="top">
		<note place="top left corner">M A T</note>
		<note place="top left">p<expan>orro</expan> vel r<expan>etro</expan> <note type="editorial" place="inline" resp="#DG">(alternatively, read <foreign>prorsum vel rursum</foreign>)</note> </note>
		<note place="top across">.i. resurrectionem vel regnum <foreign xml:lang="Irish">ar iss<expan>ed</expan> adfiadar Matha</foreign>. </note>
		<note place="top across">Tres t<expan>er</expan> bis c<expan>um</expan> bina adiectione hic intelliguntur .i. in Matheo.</note>
	</noteGrp>
	
	<note type="editorial" resp="#DG"><p>Right (Luke) :</p> </note>
	<noteGrp n="right" place="right">
		<note place="top right">Natiuitas in luca</note>
		<note place="right">N .i. noi </note>
		<note place="right">L .i. lauta</note>
		<note place="right across vertical">Tres t<expan>er</expan> bis cum si<expan>n</expan>gulari detractione hic intelligunt<expan>ur</expan> .i. in Luca</note>
	</noteGrp>
	
	<note type="editorial" resp="#DG"><p>Bottom (John) :</p> </note>
	<noteGrp n="bottom" place="bottom">
		<note place="bottom across">Tres quinquies s<expan>i</expan>n<expan>e</expan> utroque <seg place="above line">(adiectio &ampersir; detractio.)</seg> contemplantur .i. in Ioha<expan>n</expan>ne.</note>
		<note place="bottom right">Ioh<expan>annes</expan> genealogia in Ioha<expan>n</expan>ne</note>
	</noteGrp>
	
	<note type="editorial" resp="#DG"><p>Left (Mark), read from top to bottom :</p> </note>
	<noteGrp n="left" place="left">
		
		<note place="left across" type="authorial">Tres qu<expan>i</expan>nquies s<expan>i</expan>n<expan>e</expan> utroque .i. i<expan>n</expan> Marco </note>
		<note place="bottom left corner" type="authorial">Pro M A</note>
		<note place="bottom left margin" type="authorial">P<expan>ro</expan>fetia in Marco <note type="editorial" place="inline" resp="#DG" >(external to the square)</note></note> 
		<note place="bottom left corner" type="authorial">p<expan>orro</expan> vel r<expan>etro</expan> <note type="editorial" place="inline" resp="#DG">(see note supra)</note> </note>
	</noteGrp>
	
	<note type="editorial" resp="#DG"><p>Inside the square :</p> </note>
	<noteGrp n="center" place="center">
		<note place="center"><foreign xml:lang="Irish">fer gabala</foreign></note>
	</noteGrp>
	
</p>
</div0>

<div0 xml:id="explanation" >
<pb type="folio" n="6r" />
<head type="editorial" resp="#DG" >[Explanation]</head>
<p xml:id="s4" n="4">Iudeus Romanus et Franconus peritissimi .IIII. evangeliorum ut per ordinem canonum .X. multiplicationem .IIII. evangelistarum intellexerunt quadrangulam paribus figuram quatuor lateribus .X. et .VIII. tramites in longitudine et in latitudine habentem consignaverunt. 
Si cui autem in scropulum occurrerit quare quatuor est et non tribus vel .V. hec figura lateribus conscribitur. 
Nec mirum est quia auctores .IIII. evangeliorum decemque canonum quatuor esse non dubium est. 
Hec autem quatuor est laterum et angulorum inter .IIII. evangelistas divisio.</p>

<p xml:id="s5" n="5">Primum quidem latus cum precedente angulo a sinistro in dexteram supra manus verticem in scribendi positione porrectum Mathei esse quis dubitat?
Secundum autem latus cum antecedente angulo in quo Mathei latus finitum est . et a superiore loco dirivatum post ejusdem manus dorsum ad imum Luce esse describitur. 
Tertium vero latus cum angulo in quo Luce latus terminatum est subradic[t]e palme a dextera in sinistram porrectum [Iohannis] esse non dubitamus. 
Porro quartum exinde inceptum atque angulum erectum Marci esse designatum est. </p>

<p xml:id="s6" n="6">Tricentas vero .XXIIII. intra se habet quadrangulas ista figura. 
.X. enim et octo octies decies in trecentos .XXIIII. consurgunt. 
Septem autem trianguli secundi et tertii et quarti canonis intra se haberi videntur. 
Porro viri qui in canonibus continentur .LXXII. esse non dubitamus. 
id est Matheus .XX. Marcus .XV. Lucas .XVII. Iohannes .XV. videtur. 
Quantumcunque enim evangelium in canonibus multiplicantur ad ampliorem numerum consurgere videntur.</p>

<p xml:id="s7" n="7"><seg>In canone primo Matheus quater .in secundo ter. in .III. ter . et in quarto ter . in quinto bis . in sexto bis . in . VII . bis . atque in . X . semel nominatur.</seg> 
<seg>Quatuor igitur semel et terni ter et bini ter atque singuli semel . XX . esse perspicuum est.</seg> 
<seg>Marcus vero in canone . I . quater, in secundo ter atque in . IIII . ter . in . VI . bis . bisque in . VIII . ac semel in . X . consurgere videtur.</seg> 
<seg>Quatuor igitur cum [tribus] bis <pb n="174" />ac binis bis singulisque semel . XV . virorum numerum efficiunt.</seg> 
<seg>In .I. canone quater atque in secundo ter terque in . III . in . V . vero bis et in . VIII . bis atque bis in . IX . in . X . vero semel Lucas connumeratur.</seg> 
<seg>Quatuor igitur cum tribus bis atque binis ter ac singulis semel ad . XVII . summum virorum consurgunt. </seg> 
<seg>Iohannes porro . IIII . in . I . canone in . III . tribus tribusque in quarto in . VII . duobus duobusque in . IX . vicibus atque in . X . semel connumeratur.</seg> 
</p>

<p xml:id="s8" n="8"><seg>Quatuor igitur semel atque tres bis . IIque bis at singuli semel . XV . esse non dubium est<supplied type="editorial" resp="#DG">.</supplied></seg> 
<seg>Iunge igitur . XX . Mathei ac Marci . XV . et Luce . XVII . atque Iohannis . XV . et . LXVII . efficiuntur.</seg>
<seg>Atque his junge . IIII . varios viros qui a Marco et ab Iohanne possidentur. </seg> 
<seg>Ac primarium virum quem nullus evangelistarum possidet . et unitatem trinitatis significantem et simul omnes LXXII ut prediximus efficiuntur. </seg> 
<seg>Hi sunt viri quos varietas . X . canonum multiplicavit.</seg></p>

<p xml:id="s9" n="9">Videamus igitur quomodo isti hanc aleam possident viri. Quadrangula quidem media . IX . quadrangulas intra se habens. id est . V . pallidas quatuorque plenas quaternis viris primi canonis esse videtur. 
Hec est autem via per quam uniuscuiusque canonis initium reperire potueris. 
In quocunque enim loco crucem cum numero reperieris initium canonis esse non dubites.</p>

<p xml:id="s10" n="10">Perge igitur ad superiorem quadrangulam magne et medie quadrangule et intra [se] quatuor viros habentem id est Matheum in superiore loco et in principio sub cruce et unario . et Lucam a sinistris Mathei. 
Iohannem vero a plantis . atque Marcum a dextris possidentem. </p>

<p xml:id="s11" n="11">Deinde ad aliam quadrangulam binarium supra se habentem . et sub binario Marcum . Matheum vero a sinistris Marci ac Iohannem a dextris . atque Lucam a plantis astantem pergere debemus. 
Postea ad quadrangulam a diverso positam . et sub ternario Lucam habentem . et a dextris ejus Matheum . et a plantis Marcum . a sinistris vero Iohannem nunc gradiamur. Postremo ad quartam <pb type="folio" n="6v" />quadrangulam et sub [qua]ternario Iohannem et ejus a dextris Lucam . ac a sinistris Marcum . a plantis vero Matheum habentem ingredi debemus.</p>

<p xml:id="s12" n="12">Eleva nunc oculos ad Matheum in principio positum canonis secundi ac in primo angulo [trianguli] et a dextris ejus Marcum ac [a] sinistris Lucam habentem. 
Ad secundum nunc triangulum <pb n="176" />Marcum e contrario habentem . et a sinistris ejus Matheum . a dextris Lucam aspicientem pergamus. 
Vertamus ad dexteram et Lucam ante varium virum noscere . at post varium Marcum . ac deinde Matheum debemus. </p>

<p xml:id="s13" n="13">Incipit nunc tertius canon a Matheo sub cruce et ternario in primo angulo trianguli posito qui Lucam a dextris . Iohannem vero a sinistris videtur habere. 
Lucas quoque virginitatem et ampliorem canonis id est actuum et evangelii conscriptionem . In canonibus Marcum recedere non dubitatur.</p>

<p xml:id="s14" n="14">Nunc duos viros Lucam in primo ac Matheum in secundo ante varium virum loco . atque Iohannem postremo inspicere debemus. 
Adhuc ad dexteram vertamus . et Iohannis in . I . trianguli angulo . et Lucas ejus a sinistris . et Matheus a sinistris ejus nobis occurret.</p>

<p xml:id="s15" n="15">Quartus autem canon a Matheo in angulo primo trianguli sub cruce et quaternario possito incipit . qui Marcum a dextris ac Iohannem a sinistris videtur habere.</p>

<p xml:id="s16" n="16">Varium nunc transgrediamur virum . et postea Marcus in trianguli primo angulo . Matheum a dextris atque Iohannem a sinistris habens constare videtur. 
Iohannes vero in primo angulo contrarii trianguli . Marcum a sinistris . et Matheum a dextris habens non dubitamus haberi.
Hic prope Matheum primarium virum habitare perspicuum est.</p>

<p xml:id="s17" n="17">Nunc aliam viam in reliquis canonibus inspicere debemus. </p>

<p xml:id="s18" n="18">Quintus enim canon et sextus . VII . atque . VIII . nonusque canon a sinistra in dexteram singuli per singulos tramites porrigi videntur. </p>

<p xml:id="s19" n="19">Quintum vero canonem Matheum in primo sub cruce et quinario habentem loco . 
Ac Matheum in fine . Lucamque bis in medio possidentem conspicimus. </p>

<p xml:id="s20" n="20">Senarium nunc cum cruce Matheum in principio atque in fine . Marcum vero bis in medio possidentem intueri debemus. </p>

<p xml:id="s21" n="21">Porro VII a septinario et cruce i[n]cipiens Iohannem bis inter duos Mathei habere nemo dubitat. </p>

<p xml:id="s22" n="22">Octavus quoque ab octinario et cruce incipiens Lucam primo et Marcum secundo et tertio . Lucam vero quarto loco habere videtur.</p>

<p xml:id="s23" n="23">Nonus vero a . IX . et cruce inchoans . Lucam in primo Iohannem vero in secundo et tertio atque Lucam in quarto loco continere perspicum est. </p>

<p xml:id="s24" n="24">Decimus vero canon in quatuor locis constare videtur. Cumque enim . X . cum cruce conspexeris . X . canone deputare ne dubites. </p>

<p xml:id="s25" n="25">Quatuor autem varii viri qui sparsim in hac figura <pb n="177" />conspiciuntur Marco et Iohanni deputantur. 
Ideo autem varii sunt et non nigri sicut ceteri quia Marcus et Iohannes canonem sine altera evangelista non ediderunt. </p>

<p xml:id="s26" n="26">Porro primarius unum Mathei et Marci . et Luce et Iohannis . votum vel unitatem trinitatis significare videtur. 
Unarius quoque qui in medio alee perspicitur indivisibilem trinitatis substantiam sive primi canonis principatum significat. </p>

<p xml:id="s27" n="27">Quaterni quoque viri quatuor extremorum angulorum propter alie decorem formati <note n="1" place="end" resp="#Robinson" type="editorial" >(Or ‘firmati’, the MS has ‘f̄mati’).</note> sunt . vel ideo quia sparsim quateruatimque per aleam viros evangeliste possident. 
Unus quisque quatuor in suo proprio angulo viros possident . finit amen finit. </p>
</div0>

</body>
</text>
</TEI>

TEI XML document rendered with CETEIcean, v. 1.7.0.